به گزارش اکو ایران، تجارت خارجی بخش مهمی از اقتصاد هر کشور است. تجارت به معنای مجموع ارزش صادرات و واردات یک کشور است و توسعه تجاری یکی از ارکان توسعه و رشد اقتصادی است که امکان رشد درآمد ملی، تنوع محصولات و ارتقاء سطح رفاه را می‌توان فراهم کند.
در این گزارش روند ارزش صادرات و واردات گمرکی ایران از سال ۱۳۳۸ مورد بررسی قرار گرفته و به این منظور ارزش دلاری کالاها و خدمات در نظر گرفته شده است. این بررسی حاکی از این است که با وجود رشد حجم و ارزش تجارت خارجی کشور در ۶۵ سال اخیر، پس از سال ۱۳۸۹ ارزش کالاهای صادراتی نسبت به کالاهای وارداتی افت کرده است. همچنین مقایسه رشد تجارت ایران با سه کشور ترکیه، کره جنوبی و عربستان سعودی نشان می‌هد که تجارت ایران هرچند در این ۶ دهه رشد کرده، اما این رشد در مقابل کشورهای مشابه ناچیز بوده است.
روند صادرات و واردات ایران در ۶ دهه
آمار نشان می‌دهد ارزش صادرات و واردات ایران بر حسب دلار در طول این سال‌ها رشد زیادی کرده است. در سال ۱۳۳۸ ارزش صادرات ایران ۱۰۵ میلیون دلار و ارزش واردات آن ۶۵۰ میلیارد دلار بوده است. اما این رقم در سال ۱۴۰۱ به ۵۴ میلیارد دلار برای صادرات و ۶۰ میلیارد دلار برای واردات رسیده است و در سال ۱۴۰۲ نیز تخمین زده میشود که ارزش صادرات ۵۰ میلیارد دلار و ارزش واردات به ۶۶ میلیارد دلار برسد.
همچنین در این سال‌ها تجارت کشور از لحاظ حجم نیز رشد زیادی کرده است. با این حال مقایسه ارزش و حجم تجارت در ۶۳ سال گذشته نکته مهمی را روشن می‌کند: کاهش ارزش صادرات ایران در سال‌های اخیر. برای فهم بهتر این موضوع کافی است به سال‌های ۱۳۸۹ به بعد توجه شود. از سال ۱۳۸۹ به بعد حجم صادرات کشور از حجم واردات نزدیک به ۱۵ میلیون تن پیشی گرفته و این اختلاف به تدریج بیشتر شده است به طوری که در سال ۱۴۰۲ مطابق تخمین‌ها پیش‌بینی میشود که حجم کالاهای صادراتی حدود ۱۰۰ میلیون تن بیش از واردات کشور شود. با این حال در این مدت ارزش صادرات همواره کمتر از ارزش واردات بوده است. بنابراین می‌توان گفت در این مدت با وجود صادرات بیشتر ارزش کالاهای صادراتی نسبت به واردات افت کرده است. به عبارت دیگر با وجود رشد صادرات، کالاها و خدمات ایرانی با قیمت ارزان‌تری به فروش رفته است.
از سوی دیگر با وجود رشد قابل توجه تجارت کشور در این سال‌ها میزان تحول حقیقی آن زمانی مشخص میشود که با چند کشور دیگر مقایسه شود.
رشد تجارت ایران نسبت به ترکیه، کره جنوبی و عربستان ناچیز است
بخش مهمی از رشد فضای تجارت در این سال‌ها پدیده‌ای جهانی بوده که در اغلب کشورها به دلیل رشد ارتباطات و تقویت مسیرهای تجارت دیده میشود. بنابراین بهتر است میزان رشد تجارت ایران با کشورهای دیگری مقایسه شود. به این منظور سه کشور ترکیه، کره جنوبی و عربستان سعودی انتخاب شدند.
ارزش تجارت ایران در سال ۱۹۷۹ میلادی مصادف با سال ۱۳۵۷ شمسی برابر با ۳۸.۴ میلیارد دلار بوده است. در این سال کره جنوبی نیز دقیقا به همین میزان تجارت با کشورهای دیگر داشته است. همچنین حجم تجارت عربستان سعودی ۱۰۹ میلیارد دلار و حجم تجارت ترکیه ۸.۱ میلیارد دلار بوده است.
اما این چهار کشور مسیر تجاری متفاوتی را طی کردند، به طوری که در سال ۲۰۲۲ حجم تجارت ایران به ۱۱۱ میلیارد دلار، حجم تجارت کره جنوبی به یک هزار و ۶۱۹ هزار میلیارد دلار، حجم تجارت عربستان سعودی به ۷۰۴ هزار میلیارد دلار و حجم تجارت ترکیه به ۷۳۳ میلیارد دلار رسید.
بنابراین با وجود رشد حجم تجارت ایران در دهه‌های اخیر نمی‌توان این رشد در مقایسه با کشورهای نسبتا مشابه بسیار ناچیز بوده است. این موضوع به ویژه وقتی مشخص میشود که رشد خیره‌کننده تجارت کره جنوبی در نظر گرفته شود؛ کشوری که در سال ۱۹۷۹ حجم تجارت یکسانی با ایران داشته است، اما پس از آن با رشدی خیره‌کننده مسیر خود را جدا کرده است.
✅ آیا این خبر اقتصادی برای شما مفید بود؟ امتیاز خود را ثبت کنید.
