بحران آب در کشور/ نیمی از مردم درگیر بحران بودند

خشکسالی پدیده ای است که به دلیل استفاده بی رویه از منابع آبی زیرزمینی و همچنین کمبود بارندگی رخ می دهد و می تواند بسیاری از استان ها را درگیر تنش آبی کند.

تغییرات اقلیمی بر میزان و تغییر الگوی بارندگی و افزایش دما در ایران تأثیر بسزایی داشته است. برای درک این وضعیت می توان به داده های مربوط به 40 سال مراجعه کرد و آن را با امروز مقایسه کرد.

در سال 1347 متوسط ​​بارندگی در ایران در سراسر کشور 270 میلی متر بود اما آمار در سال 1400 میزان بارندگی را 230 میلی متر نشان می دهد. روند کاهشی 15 درصدی تأثیر تغییر اقلیم را نشان می دهد. اما نگران‌کننده‌تر از وضعیت طبیعی تحمیل شده بر سرزمین، نوع فعالیت و بهره‌برداری از آب در ایران است که نشان می‌دهد فعالیت‌های انسانی بیش از طبیعت منابع را از ما گرفته است. بررسی شاخص خشکسالی کشور در یک دوره 54 ساله نشان می دهد که سال های خشک و خشکسالی برابر بوده است. به گزارش هفته نامه تجارت فردا، نمودارها نشان می دهد که از سال 1377 تا 1397 به طور کلی دوره خشکسالی غالب را تجربه کرده ایم. یعنی حدود 20 سال است که خشکسالی بر کشور حاکم شده است. میزان نزولات جوی کاهش چشمگیری داشته است، اما سازمان مدیریت کشور و سیاست اقتصادی در کشور در حال حاضر نه تنها در جهت کاهش و مدیریت مصرف نیست که این روند را بدتر کرده است.

در سال 1400 حدود 105 میلیارد متر مکعب آب تجدیدپذیر در کشور وجود داشت. مقایسه روند بارندگی کشور و اندازه گیری آب تجدیدپذیر طی 45 سال نشان می دهد که مخزن آب تجدیدپذیر ایران از 120 به 110 و سپس به 95 میلیارد متر مکعب کاهش یافته است. هر 10 سال حدود 5 میلیارد متر مکعب آب تجدیدپذیر در ایران کاهش می یابد. اگر کاهش 15 درصدی بیلان آب تجدیدپذیر محصول تغییرات اقلیمی و شرایط آب و هوایی باشد، تخمین زده می شود که حدود 45 میلیارد متر مکعب از آب تجدیدپذیر در ایران به طور مستقیم توسط فعالیت های انسانی هدر رفته است. در کنار تغییرات اقلیمی باید به تغییرات جمعیتی و تأثیر آن بر سرانه آب تجدیدپذیر نیز اشاره کرد.

در سال 1367 کشور وارد دوران کاهش ذخایر آب تجدیدپذیر شد. این در حالی است که این کشور از آن زمان تاکنون به سرعت در حال افزایش جمعیت بوده است. این کشور از حدود 35 میلیون نفر در دهه 1960 به حدود 82 میلیون نفر در سال 1400 رسید. اگرچه در نهایت با تثبیت نرخ رشد جمعیت در آینده و احتمالاً پس از رسیدن ایران به 100 میلیون نفر، روند از دست دادن آب تجدیدپذیر متوقف یا باقی خواهد ماند. در آینده هم همینطور اما بر اساس داده های موجود و با تحلیل روند مصرف سفره های زیرزمینی و منابع سطحی و میزان هدر رفت آب های تجدیدپذیر و سایر اجزاء می توان نتیجه گرفت که در 35 سال آینده تنها سه استان کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و چهارمحال و بختیاری درگیر تنش آبی نخواهند بود. همچنین با منابع موجود می توان استان گیلان را نجات داد. اما حتی استانی مثل مازندران هم جزو استان های کم آب خواهد بود. بر اساس داده ها، استان های خوزستان، مازندران، کرمانشاه، فارس و خراسان جنوبی در سال 1410 وارد مرحله تنش آبی خواهند شد.

15 استان دیگر کشور نیز از سال 1400 بحران آب را آغاز کرده اند، همچنین شش استان دیگر ایران هم اکنون در وضعیت بحرانی قرار دارند. اما برای حل مشکلات این استان ها و جلوگیری از تنش های احتمالی و قطعی آینده باید به سمت تامین آب فراسرزمینی به ویژه از طریق دریا حرکت کرد. یعنی آب را از دریا به خشکی منتقل کرد و از پروژه های انتقال داخلی به شدت پرهیز کرد و به کلی متوقف شد. این گزارش به تحقیقات مرتبط با موضوع مدیریت آب اشاره می کند و بیان می کند که آب های زیرزمینی نیمی از آب شرب، بیش از 40 درصد آب آبیاری و یک سوم نیازهای جهانی بخش صنعت را تامین می کند. در سرتاسر جهان، حدود 2.5 میلیارد نفر برای تامین آب آشامیدنی روزانه و سایر نیازهای خانگی خود تنها به آب های زیرزمینی وابسته هستند. به طور کلی تقاضا برای آب های زیرزمینی به دلیل رشد جمعیت و الگوهای جدید مصرف جهانی در حال افزایش است. کاهش منابع آب زیرزمینی عمدتاً تحت تأثیر کشاورزی هیدروپونیک است تا نیازهای اساسی امنیت غذایی و محصولات لوکس را برآورده کند. چاه‌های عمیق‌تر و پمپ‌های قوی‌تر بر منابع آب زیرزمینی فشار وارد می‌کنند که نمی‌توان آن‌ها را در طول عمر دوباره پر کرد.

منبع:

انتخاب