در دنیای امروزی که حفظ امنیت اطلاعات و داده‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است، مفهوم Zero Knowledge به عنوان یکی از مهمترین اصول امنیتی مطرح شده است. این مفهوم اصطلاحا ب معنای “عدم دانستن” یا “صفر دانش” ترجمه می‌شود و در حوزه امنیت اطلاعات به معنای این است که یک شخص یا سازمان، در هنگام ارتباط با دیگران یا انجام عملیات مختلف، اطلاعات محرمانه
خود را به دیگران افشا نمی‌کند.
اصول اصلی Zero Knowledge در امنیت اطلاعات عبارتند از:
1. عدم ذخیره پسورد:
در سیستم‌هایی که از اصل Zero Knowledge بهره می‌برند، پسوردها به صورت هش شده و بدون اطلاعات اصلی ذخیره می‌شوند. این بدان معناست که سازمان یا سرویس ارائه‌دهنده، پسورد اصلی را نمی‌داند و در نتیجه قادر به افشای آن به دیگران نیست.
2. Two-Factor Authentication:
با استفاده از Two-Factor Authentication، هویت یک فرد تأیید می‌شود بدون آنکه اطلاعات خصوصی او افشا شود. اینجا نیز از اصل Zero Knowledge بهره گرفته می‌شود تا
3. رمزنگاری سمت کاربر:
در این رویکرد، اطلاعات توسط خود کاربر به صورت لوکال رمزنگاری می‌شوند و تنها اطلاعات رمزگشایی شده به سرور ارسال می‌شود. این روش از Zero Knowledge برای حفظ حریم خصوصی و امنیت استفاده می‌کند.
کاربردهای Zero Knowledge:
1. پرداخت‌های آنلاین:
در سیستم‌های پرداخت آنلاین با استفاده از ZeroKnowledge، اطلاعات بانکی کاربران به صورت کامل مخفیانه ترتیب می‌بیند. سرویس‌هایی همچون Bitcoin نیز از این اصل برای حفظ امنیت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.
2.آمار و تحقیقات:
در انجام تحقیقات و دریافت آمار،به محققان اجازه می‌دهد که از داده‌ها استفاده کنند بدون اینکه جزئیات حساس اطلاعات به دست آمده باز شود.
3.سرویس‌های ابری:
در سرویس‌های ابری که از Zero Knowledge استفاده می‌کنند، داده‌های کاربران در سرورها به صورت رمزنگاری شده ذخیره می‌شوند و سرویس‌دهنده اطلاعات را نمی‌تواند دسترسی داشته باشد.
4.مکالمات امن:
در ارتباطات مکالماتی امن با استفاده از Zero Knowledge، اطلاعات ارسالی و دریافتی توسط طرفین حفظ می‌شود و شخص ثالثی قادر به مشاهده محتوای مکالمه نیست.
Zero Knowledge Proofs (ZKPs)
یک مفهوم رمزنگاری در علوم کامپیوتر و امنیت اطلاعات است. این مفهوم به معنای این است که یک فرآیند اثبات صحت اطلاعات بدون انتقال خود اطلاعات به طرف مقابل انجام می‌شود. در واقع، فرآیند ZKP به افراد یا دستگاه‌ها این امکان را می‌دهد که ادعا کنند اطلاعاتی را دارند یا یک ادعای خاص صحت دارد، بدون اینکه جزئیات اطلاعات محرمانه به آن‌ها فاش شود.
یکی از کاربردهای اصلی ZKPs در زمینه رمزنگاری است. به عنوان مثال، در یک فرآیند تصدیق دو عاملی، یک فرد می‌تواند اثبات کند که او دارای اطلاعات لازم برای ورود به یک سیستم است، بدون اینکه خود اطلاعات واقعی را ارائه دهد. این به امنیت و حفظ حریم خصوصی افزوده می‌شود.
در زمینه‌های مختلف، از جمله سامانه‌های رمزنگاری ارزهای دیجیتال و همچنین پروتکل‌های امنیتی مانند TLS (Transport Layer Security)، ZKPs مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مفهوم به افراد اجازه می‌دهد که ادعاهای خود را بدون ارائه مستندات یا جزئیات اطلاعات به دیگران اثبات کنند.
در نتیجه، مفهوم Zero Knowledge در امنیت اطلاعات به افراد و سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که اطلاعات حساس خود را اثبات کنند بدون انتقال آن به طرف دیگر. با اصولی همچون عدم ذخیره پسورد وTwo-Factor Authentication، به افزایش امنیت و حفاظت اطلاعات کمک می‌کند. این مفهوم در زمینه‌های گوناگون از جمله پرداخت‌های آنلاین و حوزه بلاک‌چین به کار گرفته می‌شود و در دنیای دیجیتال امروز، نقش مهمی در افزایش اعتماد و حریم خصوصی ایفا می‌کند.
