به گزارش اکو ایران، بر اساس گزارش تولید ناخالص داخلی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، در سال 1402 نسبت صادرات به حجم کل اقتصاد ایران 11.6 درصد بوده است. در حالی که همین رقم در سال 2005 بیش از دو برابر بود. به عبارت دیگر، نسبت صادرات به تولید ناخالص داخلی ایران در پنج سال گذشته، پس از خروج ایالات متحده از برجام، در مقایسه با دهه 1980، کاهش قابل توجهی داشته است.
برای یک تعریف ساده از تولید ناخالص داخلی یا اندازه اقتصاد، می توان گفت که این شاخص به تعداد کل کالاها و خدمات تولید شده در یک اقتصاد در یک دوره معین اطلاق می شود. این گزارش به بررسی نسبت صادرات کالا و خدمات به حجم کل اقتصاد طی دو دهه گذشته می پردازد.
کاهش حجم واقعی صادرات در سال های اخیر
حجم واقعی (اثر تورم برگرفته از آن) صادرات کالا و خدمات در سال گذشته 100 هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم در نیمه دوم دهه هشتاد به طور متوسط حدود 155 هزار میلیارد تومان بوده است. علاوه بر این، تقریبا یک چهارم حجم کل اقتصاد به بخش صادرات تعلق دارد. در حالی که نسبت صادرات به کل اقتصاد ایران در سال گذشته حدود یک دهم بوده است.
در نیمه دوم دهه 1980 حجم صادرات ایران از رونق خوبی برخوردار بود و تا زمان اعمال تحریم های بین المللی به طور کلی روند صعودی داشت. با اعمال تحریم ها در اوایل دهه 90، حجم صادرات در سال 1398 30 هزار میلیارد تومان کاهش یافت که در این مدت بسیاری از شاخص های کلان اقتصادی به دلیل تحریم ها کاهش یافتند. در سال 92 حجم صادرات به 176 هزار میلیارد تومان و نسبت آن به حجم اقتصاد به 27 درصد رسید. 27 درصد از کل حجم اقتصادی یک رقم تاریخی در دو دهه اخیر است. ممکن است به دلیل افزایش نرخ ارز این اتفاق افتاده باشد.
اما در سال های 2013 و 2014 شاهد کاهش قابل توجه ارزش صادرات بودیم. در مجموع میانگین ارزش واقعی صادرات ایران در سال های 1390 تا 1393 (پس از تحریم ها) حدود 150 هزار میلیارد تومان است. این در حالی است که در سال 90 ارزش صادرات حدود 170 هزار میلیارد تومان بوده است.
قبل و بعد از برجام
در دوره تحریم، بخش صادرات در سال 2014 با کاهش قابل توجهی مواجه شد. نسبت آن به اقتصاد نسبت به سال 2013 پنج واحد درصد کاهش یافت و حجم واقعی آن به کمترین میزان خود در سال‌های اخیر رسید.
با امضای توافق برجام آثار آن در سال 1394 نمایان شد و حجم واقعی صادرات به رکورد 180 هزار میلیارد تومان رسید و نسبت صادرات به کل اقتصاد حدود یک چهارم شد. به عبارت دیگر، بخش صادرات به رونق خود در نیمه دوم دهه 1980 و پس از آن بازگشته است.
با خروج آمریکا از برجام، حجم کلی صادرات واقعی و نسبت آن به کل اقتصاد تا سال گذشته روند نزولی داشت. در سال 1400 این رقم به کمترین حد خود در دو دهه گذشته رسید و نسبت صادرات به اندازه اقتصاد به زیر 10 درصد رسید. دلیل این امر را می توان به همه گیری کرونا، محدودیت تجارت بین المللی و تشدید تحریم های آمریکا علیه ایران نسبت داد.
از سال 1400 تا سال گذشته حجم صادرات و نسبت آن به اقتصاد در شیب اندکی صعودی بوده است. بهبودی پس از اپیدمی کرونا و روی کار آمدن جو بایدن می تواند این تأثیر مثبت را بر بخش صادرات داشته باشد. با این حال، اقتصاد ایران ارقام بالاتر و بهتری را از بخش صادرات به ثبت رساند.
صادرات به شدت تحت تاثیر سیاست ها و تحولات اقتصادی بین المللی است. برای بهبود وضعیت این بخش اقدامات جدی از جمله افزایش تنوع کالاها و خدمات صادراتی، ایجاد روابط خوب بین المللی و کاهش تحریم ها مورد نیاز است.
آیا این اخبار اقتصادی برای شما مفید بود؟ امتیاز خود را ثبت کنید
