به گزارش اکو ایران، بررسی روند رشد اقتصادی 16 ساله صنعت و معدن (بدون احتساب نفت) نشان می دهد عمده ترین تکانه هایی که این صنعت را تحت تاثیر قرار داده مربوط به دیپلماسی خارجی کشور است. بر اساس آمار، بدترین وضعیت رشد اقتصادی این صنعت در پاییز 2010 رخ داد که همزمان با شوک تحریم های آمریکا بود. از سوی دیگر، بهترین وضعیت رشد اقتصادی این صنعت نیز در زمستان 1394 مصادف با توافق برجام مشاهده شد.
بررسی اجمالی این فرآیند 16 ساله را می توان به 5 دوره اصلی تقسیم کرد که هر کدام با جزئیات بیشتری مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهند گرفت.
روند مثبت صنعت قبل از شروع تحریم ها
روند رشد اقتصادی در بخش صنعت و معدن نشان می دهد که از سال 1385 تا اوایل سال 1389 این رشد تنها در سه فصل منفی بوده است. به عبارت دیگر صنعت در این بازه زمانی رشد اقتصادی خوبی دارد و حتی در برخی فصول به نزدیک 20 درصد می رسد. اما این روند با شروع تحریم های آمریکا ادامه پیدا نکرد و آغاز دهه 90 با افول این صنعت همراه بود.
آغاز دهه 90 با شوک تحریم ها
همانطور که گفته شد در اوایل دهه 90 برای اولین بار شوک تحریم های اقتصادی و بانکی آمریکا به اقتصاد ایران وارد شد، بنابراین این شوک نزدیک به دو سال با صنعت همراه بود.
بر اساس آمارها مشاهده می شود که رشد اقتصادی بخش صنعت و معدن در این مدت منفی بوده و حتی در پاییز سال 1389 بیشترین افت تولید در 16 سال گذشته به ثبت رسیده است. آمارها نشان می دهد رشد اقتصادی در پاییز امسال 90 معادل منفی 21.2 درصد بوده است.
با کاهش اثر شوک تحریم ها بر صنعت ایران، رشد اقتصادی این بخش به تدریج در سال 1392 مثبت شد اما باز هم نتوانست خسارت ناشی از شوک را جبران کند.
دریچه ای به صنعت باز می شود
این صنعت در سال های 1993 و 1994 به فراز و نشیب های خود ادامه داد تا اینکه سیاست خارجی کشور به سمت توافق با ایالات متحده که منجر به برجام شد تغییر کرد. در نتیجه این توافق، گشایشی در صنعت و معدن کشور ایجاد شد به طوری که رشد اقتصادی این بخش جهش چشمگیری داشت.
بر اساس این آمار، بیشترین رشد اقتصادی در بخش صنعت و معدن در 16 سال گذشته در زمستان 1394 با 23.7 درصد به ثبت رسیده است.
اما این توافق چندان دوام نیاورد و بالاخره سایه سیاه تحریم ها بار دیگر بر سر صنعت ایران افتاد.
ترامپ و سایه سیاه تحریم بر صنعت ایران
با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، سیاست های آمریکا به سمت خروج از برجام پیش رفت و در نهایت دونالد ترامپ با خروج از این توافق، شوک تحریمی را به صنعت ایران وارد کرد. اما واکنش صنعت به این شوک تحریم ها مانند قبل نبود.
به تعبیری می توان گفت این صنعت با توجه به تجربه اوایل دهه 90 توانست شوک دوم تحریم را مهار کرده و با سرعت بیشتری بر آن غلبه کند. به همین دلیل پس از خروج ترامپ از برجام، رشد اقتصادی بخش صنعت تنها برای 6 فصل منفی بود.
قدرت کرونا به صنعت نرسید
در اواخر سال 2018 و اوایل سال 2019، ویروس کرونا به یک اپیدمی در جهان تبدیل شد. این بیماری همه گیر که تمام اقتصادهای بزرگ جهان را فلج کرده است، صنعت ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده است. در نتیجه این اپیدمی، رشد اقتصادی بخش صنعت برای یک فصل منفی شد، اما برخلاف انتظار کرونا، نتوانست فشار بیشتری به این صنعت وارد کند.
صنعت ایران در سه ماهه دوم سال 1398 به رشد اقتصادی خود ادامه داد و این رشد اقتصادی تا بهار 1402 ادامه داشت.
در نهایت تولید ناخالص داخلی در سه فصل پایانی سال 1402 کاهش یافت و رشد اقتصادی در سه ماهه پایانی سال گذشته به منفی 0.7 درصد رسید. به عبارت دیگر تولیدات صنعتی در زمستان سال گذشته نسبت به زمستان 1401 0.7 درصد کاهش داشته است.
در نتیجه تحلیل این روند 16 ساله می توان گفت که در این مدت تاثیر سیاست خارجی بر صنعت و معدن ایران چشمگیر بوده و توانسته شوک های بلندمدتی را به اقتصاد وارد کند.
آیا این اخبار اقتصادی برای شما مفید بود؟ امتیاز خود را ثبت کنید
